انابد با بارندگی متوسط 166 میلیمتر در سال جزو مناطق خشک و نیمه خشک و نیمه بیابانی ارزیابی گردیده و با توجه به درجه حرارت بالا و نبود رودخانه دایمی در گذشته برای زیستن مکان مناسبی نبوده اما حفر قنات و دسترسی به سفره های زیرزمینی ظاهرا زمینه اقامت را در آن منطقه فراهم کرده و آن اقدام به شکل گیری زیستگاههای متعدد منجر شده است.
موقعیت انابد در نقطه تلاقی راههای منتهی به مراکز اقتصادی ، فرهنگی و تمدنی کهن نیز رونق و توسعه همه جانبه آن را موجب شده است .
انابد در دوران تاریخی از چنان جایگاهی در جنوب غربی خراسان برخوردار بوده که معابد بزرگ آن ازجمله آیت الله ملا احمد به نیازهای معنوی مردم در گستره ای وسیع پاسخ می داده اند و مردم برای مشکلات دینی خود به انابت (محل توبه ) که بعدا به انابد تغییر نام داد مهاجرت می کردند .
مردم انابد هم مثل دیگر قهستانیها (قهستان نام سرزمینی است که در مرکز فلات ایران شامل انابد ، بردسکن ، کاشمر ، طبس ، گناباد ، تربت حیدریه و خواف ) در سال 29 هـ . ق پذیرای دین مبین اسلام شدند و وفاداری خود را به آن آیین الهی ابراز داشتند اما جور حکم و عوامل بنی امیه و بنی عباس مردم صبور و حق جوی انابدی را به مخالفت واداشت وآن مخالفتها در سال 203هـ . ق پس از شهادت علی بن موسی الرضا (ع) زمینه حضور محمدعابد و زید ، دو برادر مبارز امام رضا(ع) را در قهستان فراهم کرد .
در قرون اولیه اسلام در منطقه قهستان شهرها و آبادیهای بزرگ و وسیعی وجود داشت که «جنابد» ، «بون» ، «پشن » از آن جمله بود.
از اواخر قرن پنجم تا اواسط قرن هفتم هجری اسماعیلیه در قهستان مانع دخالات مستقیم و روزمره حکام سلجوقی و خوارزمشاهی و مغول در منطقه بودند و اهالی شهرها و آبادیها ازآرامش نسبی برخوردار شدند و حتی یارای این را داشتند که از پایگاه قلعه شهاب در نزدیکی زیبد به هموطنان بازمانده و آواره خود در فتنه خانمانسوز مغولها خوراک و پوشاک برسانند.
در سال 655 هـ . ق هلاکوخان به قلعه های اسماعیلیه در قهستان حمله برد و اکثر آنها را در هم کوبید . قهستان به تصرف ایلخانان مغول در آمد
از اواسط قرن نهم هجری به بعد اگرچه هجوم و چپاول ازبکها و ملک محمود سیستانی و ترکمنها و حسنی ها برای مردم انابد و درکل ترشیز بزرگ تلخکامی به همراه داشت اما این دوران توام با شکوفایی و رونق علم و فن نیز بود و فرهیختگان ترشیزی در خیلی از عرصه ها خوش درخشیدند .
دیدگاه همشهریان(۲)
همشهری
۰۹ تیر ۹۴ ، ۱۲:۱۹
همشهری
۰۹ تیر ۹۴ ، ۱۲:۱۷