امام صادق سلام الله علیه : مَن عَیَّرَ مُؤمِناً بِذَنبٍ لَم یَمُت حَتّى یَرکَبَهُ
کسى که مؤمنى را براى گناهى سرزنش کند، نمیرد تا خودش آن گناه را مرتکب شود میزان الحکمة: ح 14854
ودلیل آن هم روشن است، چون اولا: « سرزنش وملامت » دیگران در دین محکوم است ولو اینکه سرزنش تو از گناه باشد! وثانیا : امر به معروف لازم و واجب است ولی کسی نمی تواند شخص مرتکب منکر را ملامت کند بلکه عمل شخص منکر بوده لذا باید فعل منکر را تقبیح کرد نه عامل به منکر را !

پیامبر صلى الله علیه وآله می فرمایند : اَلذَّنبُ شومٌ عَلى غَیرِ فاعِلِهِ اِن عَیَّرَهُ ابتُلِىَ بِهِ وَ اِن اَغتابَهُ أَثِمَ وَ اِن رَضىَ بِهِ شارَکَهُ؛ گناه براى غیر گناهکار نیز شوم است، اگر گنهکار را سرزنش کند به آن مبتلا مى‏شود، اگر از او غیبت کند گنهکار شود و اگر به گناه او راضى باشد، شریک وى است. نهج الفصاحه، ح 1623
بنابراین به نظر می رسد که بایستی اورا از این کار،بدون اینکه اورا ملامت کند بازدارد وعواقب گناه را برای شخص بازگوکند بدون اینکه شخص را سرزنش بر کرده اش بکند بلکه کاری کند که خود شخص از کرده اش پشیمان شود!

با گناهکار چگونه برخورد کنیم؟
اینکه در روایات، ملامت وسرزنش گناهکار به خاطر گناهش نهی شده است شاید دلیلش این باشد که گناه بیماری است و گناهکار بیمار؛ و همان طور که ملامت کردن بیمار به خاطر بیماری اش صحیح نیست و به جای آن باید به درمانش توجه کرد، توبیخ گناهکار نیز به خاطر گناهش درست نیست و باید با استفاده از راههای درمانی که ذکر شد به درمان او پرداخت.

اکنون برای اطلاع از کلمات بزرگان دین واحادیث در این باره، چند حدیث دیگر ذکر می شود:
عن علی بن الحسین علیه السلام قال: «کان آخر ما أوصی به الخضر موسی بن عمران علیه السلام أن قال له لا تعیرن أحدا بذنب» (1) امام چهارم علیه السلام فرمود: آخرین وصیتی که حضرت خضر به موسی علیه السلام کرد این بود که به او گفت: هیچگاه کسی را به خاطر گناهش ملامت نکن.
در حدیث دیگری که از امام باقر علیه السلام درباره ی وصیت حضرت خضر به موسی علیهماالسلام نقل شده آمده است: «لا تعیرن أحدا بخطیئته...» (2) هیچ کس را به خاطر خطایش سرزنش نکن... .
امام صادق علیه السلام در حدیثی فرمود: «اذا وقع بینک و بین أخیک هنه فلا تعیره بذنب» (3) هرگاه میان تو و برادر مسلمانت کدورتی پیش آمد او را به خاطر گناهش ملامت نکن.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم مطابق حدیثی فرمود: «اذا زنت خادم أحدکم فلیجلدها الحد و لا یعیرها» (4) اگر زنی که خدمتکار شما است زنا کرد باید او را به وسیله ی حاکم شرع حد بزنید [و کیفر قانونی را درباره ی او اجرا کنید]، ولی او را سرزنش و ملامت نکنید.
بخصوص اگراین ملامت مکرر و در انظار عموم و ملأ عام باشد، طرف را به انتقام جویی و عکس العمل وامی دارد و حتی ممکن است به گناهان بزرگ تری دست بزند.
علی علیه السلام در این زمینه می فرماید: «الافراط فی الملامه تشب نیران اللجاج»(5) زیاده روی در ملامت، آتش لجاجت را مشتغل می سازد.
و نیز می فرماید: «ایاک أن تکرر العتب فان ذلک یغری بالذنب و یهون بالعتب» از تکرار سرزنش بپرهیزید که موجب دلیری در گناه و بی اثر ساختن ملامت می شود.

یک نکته ی مهم:
ممکن است این مطلب شبهه ایجاد کند و خیال شود که سرزنش نکردن گناهکار به معنای سکوت در برابر اوست و این سکوت در حقیقت مشوق او به ارتکاب گناه و به اصطلاح نوعی «معاونت بر اثم» و همکاری با گناهکار است.
برای رفع این اشتباه باید تذکر داده شود که اسلام گذشته از اینکه امر به معروف و نهی از منکر را به صورت فریضه بر مسلمانان واجب کرده است، برای تنبیه گناهکار و هدایت او برنامه های بسیار دقیق و صحیحی دارد،